Xạ trị: “Khắc tinh” của ung thư và những điều cần biết

Xạ trị, một phương pháp điều trị ung thư sử dụng tia phóng xạ, ngày càng trở nên phổ biến nhờ khả năng tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả. Vậy xạ trị là gì, hoạt động như thế nào và có những tác dụng phụ gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

image
Xạ trị là phương pháp điều trị ung thư bằng cách sử dụng các chùm tia phóng xạ.

Xạ trị là gì?

Xạ trị là phương pháp sử dụng các chùm tia phóng xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Các tia phóng xạ này có khả năng phá hủy DNA của tế bào ung thư, ngăn chặn chúng phát triển và phân chia. Điều đặc biệt là, xạ trị được thực hiện dưới sự kiểm soát của máy tính, đảm bảo độ chính xác cao và hạn chế tối đa tác động đến các tế bào khỏe mạnh xung quanh.

Phương pháp này thường được chỉ định trong các trường hợp ung thư khác nhau, có thể sử dụng độc lập hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật, hóa trị. Mục tiêu của xạ trị không chỉ là tiêu diệt tế bào ung thư mà còn giúp giảm đau, kiểm soát sự phát triển của khối u, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Các phương pháp xạ trị phổ biến

Hiện nay, có hai phương pháp xạ trị chính được áp dụng rộng rãi:

image
Có hai phương pháp xạ trị phổ biến là xạ trị chùm tia bên ngoài và xạ trị áp sát.

Xạ trị chùm tia bên ngoài

Đây là phương pháp phổ biến nhất, trong đó các chùm tia phóng xạ được chiếu từ bên ngoài cơ thể vào khối u. Bệnh nhân sẽ nằm cố định trên bàn, và máy xạ trị sẽ di chuyển xung quanh để chiếu các tia phóng xạ đến đúng vị trí cần điều trị. Quá trình này thường không gây đau đớn và chỉ mất vài phút để hoàn thành.

Xạ trị chùm tia bên ngoài có ưu điểm là không xâm lấn, dễ thực hiện và có thể điều trị nhiều loại ung thư khác nhau. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ tạm thời như mệt mỏi, da khô, rụng tóc hoặc các vấn đề tiêu hóa.

Xạ trị áp sát

Xạ trị áp sát, hay còn gọi là xạ trị trong, là phương pháp đưa trực tiếp nguồn phóng xạ vào bên trong cơ thể, gần khối u. Nguồn phóng xạ có thể ở dạng rắn (ống, kim, sợi, hạt) hoặc dạng lỏng. Đối với nguồn rắn, chúng được đặt trực tiếp vào hoặc gần khối u, còn với nguồn lỏng, người bệnh sẽ uống, tiêm hoặc truyền qua tĩnh mạch.

Xạ trị áp sát có ưu điểm là tập trung được liều lượng bức xạ cao hơn vào khối u, giảm thiểu tác động đến các mô lành xung quanh. Phương pháp này thường được sử dụng để điều trị các bệnh ung thư như ung thư cổ tử cung, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư vú.

Lợi ích của xạ trị trong điều trị ung thư

Xạ trị mang lại nhiều lợi ích quan trọng trong điều trị ung thư. Nó không chỉ tiêu diệt tế bào ung thư một cách hiệu quả mà còn có thể giúp kiểm soát sự phát triển của khối u, giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

image
Xạ trị giúp tiêu diệt tế bào ung thư và kiểm soát sự phát triển của khối u.

Một trong những ưu điểm nổi bật của xạ trị là khả năng điều trị ung thư ở hầu hết các bộ phận của cơ thể. Đôi khi, xạ trị là phương pháp duy nhất có thể mang lại hiệu quả điều trị trong một số trường hợp ung thư nhất định. Ngoài ra, xạ trị còn có thể được sử dụng để thay thế phẫu thuật trong một số trường hợp hoặc để ngăn ngừa và điều trị các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật.

Cơ chế hoạt động của xạ trị

Xạ trị hoạt động dựa trên nguyên lý phá hủy DNA của tế bào ung thư bằng các tia phóng xạ năng lượng cao. Khi các tế bào ung thư bị chiếu xạ, chúng sẽ không thể phân chia và phát triển được nữa, dẫn đến sự suy yếu và chết đi.

image
Các tế bào ung thư sẽ bị phá hủy và không thể phân chia khi bị chiếu xạ.

Các tế bào bình thường cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tia phóng xạ, nhưng chúng có khả năng phục hồi nhanh hơn tế bào ung thư. Để đảm bảo an toàn, các bác sĩ sẽ tính toán liều lượng và đường đi của tia phóng xạ một cách cẩn thận, đảm bảo hiệu quả điều trị mà vẫn bảo vệ được các mô lành xung quanh.

Tác dụng phụ của xạ trị

Mặc dù xạ trị là phương pháp điều trị hiệu quả, nhưng nó cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Các tác dụng phụ này có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và liều lượng xạ trị, cũng như thể trạng của từng người bệnh.

image
Xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ như mệt mỏi, rụng tóc, ảnh hưởng đến da, hệ tiêu hóa và các cơ quan khác.

Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm:

  • Mệt mỏi: Đây là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất của xạ trị.
  • Rụng tóc: Tóc có thể rụng ở khu vực xạ trị.
  • Ảnh hưởng đến da: Da có thể trở nên khô, đỏ, ngứa hoặc bị bỏng rát.
  • Ảnh hưởng đến vùng miệng và họng: Có thể gây khô miệng, đau họng, khó nuốt.
  • Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: Có thể gây buồn nôn, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón.
  • Ảnh hưởng đến phổi: Gây ho, khó thở.
  • Ảnh hưởng đến não: Gây đau đầu, chóng mặt.
  • Ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục: Gây ra các vấn đề về sinh sản hoặc rối loạn chức năng tình dục.
  • Nguy cơ hình thành ung thư thứ phát: Mặc dù hiếm gặp, nhưng xạ trị có thể tăng nguy cơ phát triển ung thư mới trong tương lai.

Việc hiểu rõ về các tác dụng phụ này sẽ giúp người bệnh chuẩn bị tinh thần và có biện pháp đối phó phù hợp. Quan trọng nhất, hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị để có được sự tư vấn và hỗ trợ tốt nhất trong suốt quá trình xạ trị.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về phương pháp xạ trị trong điều trị ung thư. Hãy luôn quan tâm đến sức khỏe của bản thân và những người xung quanh để có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Các bài viết khác

Có thể bạn quan tâm